برندهای الکتروموتور ضدانفجار EX
الکتروموتور ضدانفجار EX، که با نام EX Motors نیز شناخته می‌شوند، برای کار در محیط‌هایی طراحی شده‌اند که وجود گازها، بخارات یا گرد و غبار قابل اشتعال خطر انفجار دارد. این موتورها با رعایت استانداردهای بین‌المللی ATEX و IECEx دارای بدنه مقاوم، طراحی ویژه و حفاظت کامل از اجزای داخلی هستند تا در شرایط خطرناک عملکرد ایمن و پایدار ارائه دهند. کاربردهای آن‌ها شامل صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، معادن، سیمان و هر محیط صنعتی با ریسک انفجار می‌شود. استفاده از این موتورها نه تنها امنیت کارکنان و تجهیزات را افزایش می‌دهد، بلکه باعث کاهش توقف‌های ناشی از حادثه و افزایش بهره‌وری صنعتی می‌شود.
در این صفحه، برندهای مطرح الکتروموتورهای ضد انفجار را از نظر کیفیت ساخت و متریال، گارانتی در ایران، دسترسی قطعات، میزان فروش، سطح قیمت و ارزش خرید نسبت به عملکرد با هم مقایسه کرده‌ایم و در ادامه نیز به چیستی و سایر مشخصات الکتروموتورها پرداخته ایم.
الکتروموتور زیمنس ضد انفجار (Siemens)
ساخت کشور:آلمان
الکتروموتور ضد انفجار Siemens با کیفیت ساخت عالی، راندمان بالا و استانداردهای جهانی، گزینه‌ای مطمئن برای صنایع حساس است. قیمت بالاتر آن با دوام و ارزش خرید مناسب جبران می‌شود.
الکتروموتور ضد انفجار ای بی بی (ABB)
ساخت کشور:فنلاند
الکتروموتور ضد انفجار ABB با ساخت قدرتمند و راندمان بالا، انتخابی معتبر برای صنایع خطرناک محسوب می‌شود. اگرچه قیمت بالاتری دارد، اما کیفیت و استانداردهای بین‌المللی آن را از رقبا متمایز می‌کند.
الکتروموتور ضد انفجار تی بی سور (ATB SEVER)
ساخت کشور:اتریش
الکتروموتور ضد انفجار ATB SEVER ساخت صربستان، با بدنه‌ای مستحکم و طراحی مقاوم برای محیط‌های صنعتی سخت، انتخابی قابل اعتماد و با دوام است. اگرچه جزئیات در مورد قطعات یدکی و قیمت در بازار ایران محدود است، اما کیفیت ساخت آن ارزش مورد توجه قرار گرفتن را دارد.
الکتروموتور ضد انفجار چمپ (CEMP)
ساخت کشور:ایتالیا
الکتروموتور ضد انفجار CEMP ساخت ایتالیا با استانداردهای ATEX/IECEx و کیفیت ساخت بالا، انتخابی مطمئن برای محیط‌های پرخطر است. هرچند خدمات و قطعات یدکی در ایران محدود است، اما دوام و اصالت اروپایی ارزش خرید آن را افزایش می‌دهد.
الکتروموتور ضد انفجار کوئل (COEL)
ساخت کشور:ایتالیا
الکتروموتورهای ضد انفجار COEL ساخت ایتالیا با استانداردهای ATEX و IECEx، گزینه‌ای مطمئن برای صنایع حساس به انفجار هستند. این موتورها با طراحی مقاوم و کیفیت ساخت بالا، در محیط‌های صنعتی خطرناک عملکرد ایمن و پایدار ارائه می‌دهند.
الکتروموتور ضد انفجار لروی سومر (LEROY SOMER)
ساخت کشور:فرانسه
الکتروموتورهای ضد انفجار لروی سومر با کیفیت بالا و استانداردهای بین‌المللی، انتخابی مطمئن برای صنایع حساس هستند. اگرچه دسترسی به قطعات و خدمات در ایران محدود است، دوام آن ارزش سرمایه‌گذاری را دارد.
الکتروموتور ضد انفجار مارلی (Marelli)
ساخت کشور:ایتالیا
الکتروموتورهای ضد انفجار مارلی با کیفیت بالا و استانداردهای بین‌المللی، گزینه‌ای مطمئن برای صنایع حساس هستند. هرچند دسترسی به قطعات و خدمات در ایران محدود است، دوام آن ارزش سرمایه‌گذاری را دارد.
الکتروموتور ضد انفجار وگ (WEG)
ساخت کشور:برزیل
الکتروموتورهای ضد انفجار WEG ساخت برزیل با استانداردهای ATEX و IECEx، گزینه‌ای مطمئن برای صنایع حساس هستند. کیفیت بالا و حضور نمایندگی‌های رسمی در ایران دسترسی نسبی به قطعات و خدمات را فراهم می‌کند و دوام آن ارزش سرمایه‌گذاری دارد.
الکتروموتور ضد انفجار وم (VEM)
ساخت کشور:آلمان
الکتروموتورهای ضد انفجار VEM با کیفیت بالا و استانداردهای بین‌المللی، گزینه‌ای مطمئن برای صنایع حساس هستند. هرچند دسترسی به قطعات و خدمات در ایران محدود است، دوام آن ارزش سرمایه‌گذاری را دارد.
فهرست مطالب
الکتروموتور ضدانفجار EX چیست؟
طراحی الکتروموتور ضدانفجار EX به گونه ای است که آن را مناسب محیط هایی کرده است که گازهای قابل اشتعال، بخارات یا گرد و غبار انفجاری وجود دارد این موتورهای ضد انفجار دارای ویژگی هایی مانند :بدنه مقاوم ومحکم ،دارای استانداردهای بین‌المللی ایمنی مانند ATEX و IECEx،جلوگیری از جرقه یا افزایش دمای داخلی با استفاده از سیستم خنک کنندگی وطراحی داخلی خاص هستند .این موتورهای ضد انفجار در محیط های صنعتی استفاده می شود وبا هدف جلوگیری از انفجار وافزایش ایمنی تجهیزات و کارکنان طراحی شده اند.
عملکرد الکتروموتور ضدانفجار EX
برای آگاهی از عملکرد موتور الکتریکی ضدانفجار وروشن شدن جنبه های فنی و ایمنی عملکرد موتور را به صورت گام به گام در ادامه توضیح می دهیم:
- گام ۱: تأمین انرژی و راه‌اندازی:در اولین مرحله الکتروموتور انرژی الکتریکی را از منبع تغذیه متصل به آن یا شبکه برق دریافت می کندومیدان مغناطیسی که جهت چرخش روتور نیاز است را ایجاد می کند. در محیط های پر خطر که احتمال جرقه یا اتصال کوتاه وجود دارد از مدارهای طراحی‌شده با محافظت ویژه جهت عبور جریان استفاده می کنند.
- گام 2:تولید گشتاور و حرکت مکانیکی:قابل ذکر است که طراحی موتور از مواد مقاوم و عایق بندی ویژه ای است که از ایجاد جرقه یا حرارت بیش از حد جلوگیری می کند.در این مرحله جریان الکتریکی باعث چرخش روتور می شودوتبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی صورت می گیرد.
- گام ۳: کنترل دما و جلوگیری از انفجار:جریان عبوری و اصطکاک داخلی باعث گرم شدن سطح موتور می شودولی موتور ضد انفجار دارای پوسته مقاوم و سیستم تهویه مناسب است که سبب می شود دما از جد مجاز معین بالاتر نرود.در صورتی که از VFD (محرک فرکانس متغیر) برای کنترل سرعت استفاده شود موتور به گونه ای طراحی شده که تحمل گرمای اضافه ناشی از جریان هارمونیک و کاهش سرعت خنک‌کاری را دارد.
- گام ۴: جلوگیری از شعله‌ور شدن محیط:موتوراکتریکی ضدنفجار دارای ویژگی هایی نظیر :بدنه مقاوم و مهروموم شده ،سیستم عایق‌بندی سیم‌پیچ‌ها وطراحی داخلی خاص برای کاهش خطر افزایش دما سبب مهار انفجار یا جرقه داخلی می شود و همین طور از شعله ور شدن محیط خارجی جلوگیری می کند.
- گام ۵: استفاده از استانداردهای بین‌المللی:موتور الکتریکی ضد انفجار دارای گواهینامه های ATEX، IECEx یا UL هستند که نشان می دهد قبلا در شرایط آزمایشی ایمن بوده اند .اطلاعاتی مانند دور، گشتاور، توان، فرکانس و مشخصات VFD به مراجع استاندارد ارائه می‌شود تا عملکرد موتور تحت بار واقعی و شرایط خطرناک تأیید شود.
- گام 6:کنترل و پایش:مواردی مانند دما، جریان و سایر پارامترهای حیاتی در حین کار موتور به صورت پیوسته کنترل می شود تا اطمینان حاصل شود در محدوده ایمن کار کند.همچنین موتور دارای سیستم‌های حفاظتی اضافی مانند ترموستات‌ها و سنسورهای دما تا در صورتی که دما از حد مجاز بالاتر رفت سیستم را خاموش کند و هشدار دهد.
- گام ۷: انتقال نیرو به ماشین‌آلات:نیروی مکانیکی که توسط موتور تولید شده به تجهیزات متصل شده انتقال پیدا می کند و نکته ای که دارای اهمیت است این است که این انتقال نیرو بدون خطر ایجاد جرقه و خطر انفجار می باشد.
به صورت کلی ویژگی هایی نظیر طراحی مقاوم، بدنه محکم، عایق‌بندی ویژه و استانداردهای بین‌المللی باعث انتقال انرژی الکتریکی به مکانیکی می شودومزیت دیگر آن کاهش خطر جرقه یا شعله‌ور شدن مواد قابل اشتعال در محیط می باشد که این موتور را مناسب محیط های صنعتی پرخطر کرده است.
عوامل تاثیر گذار برقیمت الکتروموتور ضدانفجار EX
در اکثر موارد قیمت موتور الکتریکی ضدانفجار بالاتر از سایر موتورهاست زیرا دارای ویژگی هایی نظیر طراحی ویژه، بدنه مقاوم، استانداردهای بین‌المللی و ویژگی‌های ایمنی می باشد که باعث می شود هزینه تولید افزایش یابد .در ادامه عواملی که بر قیمت موتور الکتریکی ضد انفجار تاثیر دارد را بیام می کنیم:
- کشور و برند سازنده
- استانداردهای ایمنی و گواهی‌نامه‌ها
- دسترسی به قطعات یدکی و خدمات پس از فروش
شرایط بازار و واردات
- جنس بدنه و متریال ساخت
- توان و ابعاد موتور
نوع و طراحی موتور
بهتر است هنگام خرید الکتروموتور ضدانفجار EX به این موارد توجه کنیم تا بتوانیم انتخابی داشته باشیم که مناسب بودجه ،افزایش ایمنی و عملکرد بهینه و مورد انتظار را دشته باشد.
طبقه‌بندی الکتروموتور ضدانفجار EX
الکتروموتور ضدانفجار EX بر اساس استانداردهای جهانی، به ویژه UL (Underwriters Laboratories)، طبقه‌بندی می‌شوند. این استانداردها در بسیاری از کشورها استفاده شده و به انتخاب ایمن موتور در محیط‌های پرخطر کمک می‌کنند.
طبقه‌بندی این موتورها بر اساس سه معیار اصلی انجام می‌شود: نوع ماده اشتعال‌پذیر (کلاس)، احتمال حضور ماده در شرایط عادی یا خطا (سری/Division) و نوع ماده و دمای اشتعال آن (گروه).
کلاس 1، سری 1
در کلاس 1، سری 1، موتورهای ضد انفجار برای محیط‌هایی طراحی شده‌اند که بخار یا گازهای قابل اشتعال در عملکرد عادی تجهیزات وجود دارند. این موتورها به گونه‌ای ساخته می‌شوند که حتی در صورت نفوذ گازها به داخل بدنه، هیچ خطری ایجاد نشود و دمای سطح موتور هرگز از دمای اشتعال خودکار گازها فراتر نمی‌رود. همچنین مسیرهای خروجی شعله انرژی شعله را جذب می‌کنند تا از فرار گازهای داغ جلوگیری شود.
کلاس 1، سری 2
کلاس 1، سری 2 شامل محیط‌هایی است که بخار یا گازهای اشتعال‌پذیر تنها در صورت خطا یا نقص تجهیزات حضور دارند. طراحی این موتورها سخت‌گیرانه است، اما شدت آن نسبت به سری 1 کمتر است. دمای سطح بدنه کنترل می‌شود و قطعاتی مانند براش‌ها و کلیدها هیچ جرقه‌ای تولید نمی‌کنند. استفاده از موتورهای سری 1 در این محیط‌ها ایمنی بالاتری ایجاد می‌کند اما هزینه آن نیز بیشتر است.
کلاس 2
کلاس 2 مربوط به محیط‌هایی است که ذرات قابل اشتعال وجود دارند. برخلاف گازها، جلوگیری کامل از ورود ذرات به داخل بدنه موتور تقریباً غیرممکن است، اما می‌توان از تماس آن‌ها با منابع اشتعال جلوگیری کرد. سری 1 این کلاس برای محیط‌هایی است که ذرات در عملکرد عادی حضور دارند و سری 2 برای شرایطی است که ذرات تنها در صورت خطا یا شرایط غیرعادی ظاهر می‌شوند.
کلاس 3
کلاس 3 برای محیط‌هایی طراحی شده که براده‌ها یا الیاف قابل اشتعال وجود دارند. این ذرات معمولاً سنگین هستند و در هوا معلق نمی‌مانند، بلکه روی سطوح جمع می‌شوند. اگر این مواد روی قطعات داغ موتور قرار گیرند، احتمال شعله‌ور شدن وجود دارد. این کلاس نسبت به کلاس‌های 1 و 2 در محیط‌های صنعتی پرخطر کمتر مشاهده می‌شود.
در نهایت، شناخت دقیق کلاس، سری و گروه‌های موتورهای ضد انفجار به انتخاب صحیح و ایمن آن‌ها کمک می‌کند و ایمنی تجهیزات و پرسنل را تضمین می‌نماید.
برای درک سریع‌تر و مرور اجمالی طبقه‌بندی الکتروموتورهای ضد انفجار، جدول زیر تهیه شده است.
| کلاس | Division | نوع محیط / ماده اشتعال‌پذیر | گروه | نمونه مواد |
|---|---|---|---|---|
| Class I | Division 1 | گازها و بخارهای قابل انفجار در شرایط عادی | A | استیلن |
| Class I | Division 1 | گازها و بخارهای قابل انفجار در شرایط عادی | B | بوتادین، اتیلن اکسید، هیدروژن |
| Class I | Division 1 | گازها و بخارهای قابل انفجار در شرایط عادی | C | استالدهید، سیکلوپروپان، دی‌اتیل اتر، اتیلن، ایزوپرن |
| Class I | Division 1 | گازها و بخارهای قابل انفجار در شرایط عادی | D | استون، آمونیاک، بنزن، بوتان، اتان، اتانول، بنزین، متان، پروپان، استایرن |
| Class I | Division 2 | گازها و بخارهای قابل انفجار فقط در صورت خطا | A–D | همانند Division 1 |
| Class II | Division 1 | گرد و غبار قابل انفجار در شرایط عادی | E | آلومینیوم، منیزیم، تیتانیوم، کروم، برنز، روی |
| Class II | Division 1 | گرد و غبار قابل انفجار در شرایط عادی | F | ذغال‌سنگ |
| Class II | Division 1 | گرد و غبار قابل انفجار در شرایط عادی | G | ذرت، نایلون، پلی‌اتیلن، شکر، گندم، آرد |
| Class II | Division 2 | گرد و غبار قابل انفجار فقط در صورت خطا | E–G | همانند Division 1 |
| Class III | Division 1 | الیاف و براده‌های قابل اشتعال روی سطوح | - | براده‌ها، الیاف پنبه، پارچه خشک |
| Class III | Division 2 | الیاف و براده‌های قابل اشتعال فقط در صورت خطا | - | براده‌ها، الیاف |
نکات انتخاب الکتروموتور ضد جرقه
در حین خریدالکتروموتور ضدانفجار EX برای افزایش ایمنی و عملکرد مناسب باید به یکسری موارد از قبیل :تعیین شرایط محیطی (گروه I یا گروه II)،توان و ولتاژ(تک فاز یا سه فاز)،نوع حفاظت ضد انفجار،کلاس حفاظت و IP،سرعت و گشتاور،جنس بدنه و متریال،گارانتی و خدمات پس از فروش توجه کرد .برای مثال اگر موتوری انتخاب شود که بیش از حد ایمن باشد برای یک محیط باعث هزینه اضافی و اتلاف انرژی می شود معمولا استفاده از کلاس 1 برای همه ی محیط ها استفاده نمی شودو استفاده از کلاس 2 وسری 2 انتخاب کافی ،بهینه و مناسب تری است برای انتخاب درست موتور بهتر است که با کلاس‌ها، سری‌ها و گروه‌های مختلف محیط‌های انفجاری آشنایی داشته باشید.
اجزا الکتروموتور ضد انفجار:
| شماره | جزء موتور ضد انفجار | توضیح کاربردی |
|---|---|---|
| 1 | پلاک مشخصات | حاوی مدل، توان، ولتاژ، جریان، سرعت و کدگذاری استاندارد، کلاس و گروه موتور. |
| 2 | قاب مقاوم | محافظت در برابر فشار انفجار داخلی و نگه‌داشتن دمای سطح زیر دمای اشتعال محیط. |
| 3 | استاتور | بخش ثابت موتور که سیم‌پیچ‌ها روی آن قرار دارند و میدان مغناطیسی تولید می‌کند. |
| 4 | روتور | چرخنده موتور که معمولاً از آلومینیوم پوشش داده شده است و ضد خوردگی بوده و دقت ساخت بالا طول عمر موتور را افزایش می‌دهد. |
| 5 | فضای پشت موتور | طول مسیر شعله‌ها را افزایش داده و فشار انفجار داخلی را تحمل می‌کند. |
| 6 | صفحه پشتی و پوشش فن | معمولاً از چدن یا آلومینیوم ریخته‌گری شده و شامل یاتاقان‌های فولادی است. |
| 7 | یاتاقان‌ها | تلورانس پایین، جلوگیری از ورود آلودگی و افزایش ایمنی در برابر شعله‌ها. |
| 8 | نگه‌دارنده یاتاقان | امکان کار موتور به‌صورت عمودی را فراهم می‌کند. |
| 9 | سیم‌پیچ‌ها | طراحی بهینه برای کاهش دما و افزایش طول عمر، حتی در شرایط غبار و تبادل حرارت محدود. |
| 10 | سوراخ‌های نصب | برای اتصال موتور روی سطح صلب و ایمن. |
| 11 | اتصالات الکتریکی | محل اتصال کابل‌ها و ورودی برق موتور. |
| 12 | ترموستات‌ها | خاموش کردن موتور در صورت افزایش دمای بیش از حد و جلوگیری از انفجار. |
| 13 | جعبه ضد انفجار | محل قرارگیری اتصالات الکتریکی داخل پوسته ایمن. |
| 14 | فن خنک‌کاری | حفظ دمای ایمن موتور و جلوگیری از داغ شدن بیش از حد. |
| 15 | پوشش فن | بهینه‌سازی جریان هوا برای خنک‌کاری حداکثری موتور. |
جدول عیب‌یابی موتور ضد انفجار
| ایراد | منشأ احتمالی | راه حل / نکات ایمنی |
|---|---|---|
| عدم شروع به کار | اتصالات الکتریکی، فیوز یا کنترلر | ابتدا محیط را ایمن کنید. سپس اتصالات و فیوزها را بررسی نمایید. از ابزار ضد جرقه استفاده شود. |
| صدای زمزمه یا غیرعادی | ولتاژ بالا یا فاصله هوایی غیرعادی | ولتاژ ورودی و فاصله هوایی را بررسی کنید. باز کردن موتور فقط در محیط ایمن و توسط تکنسین مجاز. |
| گرم شدن بیش‌ازحد موتور | اضافه بار، ولتاژ نامتعادل، سیم‌پیچ معیوب، تهویه نامناسب، اتصالات نادرست | جریان و بار را با مقادیر پلاک مقایسه کنید. تهویه را بررسی کنید. تست مقاومت و عایق با تجهیزات Ex انجام شود. |
| گرم شدن بیش‌ازحد یاتاقان‌ها | انحراف، فشار زیاد تسمه یا بار، روغن ناکافی یا اضافی، آلودگی | یاتاقان‌ها و بار را تنظیم کنید. روغن تا سه‌چهارم محفظه پر شود. محفظه و روغن تمیز شود. |
| ارتعاش | انحراف شفت، سایش قطعات، نابالانسی روتور، رزونانس | بار و شفت را تنظیم کنید. قطعات معیوب را تعمیر یا تعویض کنید. روتور نیاز به بالانس دارد. در صورت رزونانس، سرعت یا فرکانس موتور را تغییر دهید. |
| صدا و مواد خارجی | مواد خارجی در فاصله هوایی یا ورودی تهویه | محفظه را باز کرده و مواد خارجی را خارج کنید. فقط در محیط ایمن انجام شود. |
| صدای بم | ایراد در یاتاقان‌ها | یاتاقان‌ها را تعویض کرده و روغن مناسب Ex بریزید. تعمیر فقط توسط تکنسین مجاز و در محیط ایمن. |
سوالات متداول
الکتروموتور ضد انفجار یا موتور الکتریکی ضد انفجار، به گونه‌ای طراحی شده است که در محیط‌های دارای گاز، بخار یا ذرات قابل اشتعال بدون ایجاد جرقه یا افزایش خطر انفجار کار کند. تفاوت اصلی آن با موتورهای معمولی در ساختار محفظه، عایق‌بندی و کنترل دمای سطح است.
موتورهای EX بر اساس کلاس، سری و گروه طبقه‌بندی می‌شوند:
کلاس 1: محیط‌های گازی و بخاری
کلاس 2: محیط‌های دارای ذرات قابل اشتعال
کلاس 3: محیط‌های دارای براده‌ها یا الیاف قابل اشتعال
هر کلاس شامل سری‌های 1 و 2 است که مشخص می‌کند ماده اشتعال‌پذیر در عملکرد عادی یا شرایط خطا ظاهر می‌شود.
هر محیطی که شامل گاز، بخار، گرد و غبار یا مواد قابل اشتعال باشد نیاز به استفاده از موتور ضد انفجار دارد. استفاده از موتورهای معمولی در چنین محیط‌هایی خطرناک و غیرقانونی است.
بله، برخی موتورهای ضد انفجار مخصوص کار با VFD و سرعت متغیر طراحی شده‌اند. این موتورها می‌توانند تغییرات سرعت و اعوجاج سیگنال PWM را بدون افزایش دمای خطرناک تحمل کنند. حتماً هنگام خرید، مشخصات موتور برای کار با VFD روی پلاک آن بررسی شود.
بررسی دوره‌ای اتصالات و سیم‌پیچ‌ها
تمیز کردن محفظه و فن موتور
بررسی یاتاقان‌ها و روغن‌کاری با روغن استاندارد
اطمینان از عدم ورود گرد و غبار و مواد خارجی به داخل موتور
بله، موتورهای ضد انفجار باید دارای استانداردهای UL، IECEx یا ATEX باشند و برچسب مشخصات آن‌ها شامل کلاس، سری و گروه ثبت شده باشد تا ایمنی در محیط‌های پرخطر تضمین شود.
بدون دیدگاه