
پمپ دنده ای چیست؟
پمپ دنده ای یکی از انواع پمپ های جابجایی مثبت است. پمپ دنده ای برای انتقال مایعات از عملکرد چرخ دنده ها استفاده میکند. پمپ های دنده ای از 7 بخش اصلی شامل: دنده راننده، دنده رانده شده یا دنده بیکار، پوشش، بخش ورودی یا سمت مکش، بخش خروجی یا سمت تخلیه، متحرک اول و سوپاپ ایمنی یا شیر تخلیه تشکیل شدهاند.
این پمپ ها دو طرح اصلی دارند که به آنها پمپ های دنده داخلی و پمپ های دنده خارجی میگویند. البته پمپ های ژیروتور، پمپ پیچی و لوب پمپ ها از انواع دیگر پمپ های دنده ای هستند. پمپ های دنده ای خارجی معمولاً برای پمپاژ مواد افزودنی شیمیایی، رزین ها و حلال ها، روغن های سبک و آب استفاده میشوند. در جاهایی که نیاز به دوز دقیق یا فشار خروجی بالا میباشد بهتر است از پمپ های دنده ای استفاده کنیم.
پمپ های دنده ای میتواند فشار های بالا را حفظ کنند. تلورانس های فشرده، یاتاقان های متعدد و عملکرد با سرعت بالا باعث شده تا پمپ های دنده ای برای انتقال مایعات با ویسکوزیته بالا یا هر مایع چسبنده دیگری مناسب نباشند.

پمپ دنده ای چگونه کار میکند؟
چرخ دنده های چرخان در ورودی پمپ با پوشش دادن پمپ آببندی، خلاء ایجاد میکنند. مایعی که به داخل پمپ کشیده میشود، در حفره های چرخ دنده های چرخان محصور شده و به بخش تخلیه منتقل میشود. پمپ های دنده ای متناسب با سرعت چرخش چرخ دنده های خود، جریانی یکسان و بدون پالس را ارائه میدهند.
همانطور که گفتیم پمپ دنده ای از دسته پمپ های جابجایی مثبت است. یعنی این پمپ، بدون در نظر گرفتن تغییر فشار، یک جریان ثابت را با سرعت ثابت ایجاد میکند. پمپ های جابجایی مثبت در هر دور شافت مقدار مشخصی از مایع را خارج میکنند. پمپ های دنده در قرن شونزدهم توسط یوهانس کپلر طراحی شدند.
طرز کار دندهها در پمپ دنده ای
به صورت کلی در پمپ دنده ای دو دنده وجود دارد. یکی دنده قدرت و دنده دیگر محرک یا همان دنده بیکار است. دنده راننده به محرک های اصلی و هر منبع انرژی مکانیکی دیگری متصل است. دنده راننده را به اسم چرخ دنده اصلی و چرخ دنده محرک را به عنوان چرخ دنده هم میشناسند. چرخ دنده راننده یا بوسیله موتور الکتریکی و با استفاده از موتور IC چرخانده میشود.
پمپ دنده داخلی و خارجی
پمپ های دنده ای 2 طرح اساسی دارند که این دو طرح کاربرد بسیار زیادی در صنعت دارند. پمپ های دنده داخلی و دنده خارجی این 2 طرح هستند. یک پمپ دنده داخلی دارای دو دنده به هم پیوسته در اندازه های مختلف که یکی در داخل دیگری چرخانده میشود.
یک پمپ دنده خارجی شامل دو دنده یکسان و به هم پیوسته است که توسط شافت های جداگانه پشتیبانی میشوند. به صورت کلی دنده اصلی بوسیله موتور رانده میشود و دنده بیکار را هدایت میکند. همچنین در بعضی از موارد ممکن است که هر دو شافت بوسیله موتور هدایت شوند. شافت ها هم بوسیله یاتاقان های هر طرف پوشش، پشتیبانی میشوند.
پمپ لوب یا گوشوارهای
لوب پمپ یا پمپ گوشواره ای نوع پمپ دنده خارجی است. در لوب پمپ از پره ها به جای دندانه دنده استفاده میشود. تعداد لوب ها بسته به نیاز میتواند 3 تا 4 لوب باشد. دو لوب یا گوشواره در داخل محفظه تعبیه شده و به گونه ای طراحی شده که تقریباً به یکدیگر دسترسی دارند، اما همدیگر لمس نمیکنند. به خاطر بزرگ بودن پره و تعداد کمتر پره ها، تخلیه بیشتر در این پمپ ها قابل دستیابی است.
پمپ ژیروتور
این پمپ ها با دو روتور تولید شدهاند. یک روتور دارای دندانه های خارجی و دیگری دارای دندانه های داخلی است. روتور با دندانه های خارجی در داخل روتور با دندانه های داخلی میچرخد. تعداد دندانه های روتور داخلی یکی از کمتر از روتور خارجی است. شافت موتور متحرک با روتور داخلی همراه است. به همین خاطر روتور داخلی به اسم روتور درایور هم شناخته میشود.
در بالای پمپ ژیروتور فضایی قابل اغماض بین روتور داخلی و خارجی وجود دارد. این اندازه فضا در دندانه های روتور خارجی بعدی تا 180 درجه بیشتر میشود. به همین خاطر مایع به خاطر خلاء بین دندانه های روتور داخلی دندانه های روتور خارجی در نزدیکی ورودی مکش میشود. بعد از 180 درجه وقتی مایعات به قسمت پائین پمپ ژیروتور میرسد. اندازه جیب کاهش پیدا میکند و باعث میشود مایعات از طریق مسیر خروجی منتقل شوند.

پمپ پیچی
این نوع پمپها به این دلیل پمپ پیچی نامیده میشوند که از پیچ در این پمپ، برای افزایش فشار سیال استفاده میشود. در این پمپ، ورودی به دو قسمت تقسیم شده و یک خروجی دارد. یک شافت دارای پیچ سمت چپ و شافت دیگر دارای پیچ راست است. دو ورودی نیز در انتها وجود دارند و خروجی در طرف مقابل در وسط قرار دارد. هنگامیکه پمپ روشن میشود، مایع، شکاف بین نخهای پیچ را از سمت ورودی پر میکند و این مایع به دلیل چرخش پیچها بهصورت محوری در امتداد پیچ ها از ورودی به خروجی حرکت میکند.
پمپ دنده ای روتوس Rotos سری FTSS
سری FTSS از جنس استنلس استیل 316 از سه قسمت کلی تشکیل شده است. قسمت های ساختاری این پمپ را به راحتی میتوان تعمیر و نگهداری کرد. و همچنین در مواردی مثل صنایع غذایی از آنها استفاده کرد. این پمپ ها از چرخ دنده و شافت SS316 تشکیل شده است. متریال استفاده شده در آلیاژ پمپ باعث افزایش طول عمر پمپ میشود. شافت پمپ توسط تفلون روکش شده و خود روغن کاری میشود. از بوش ها و آب بند انجام شده که براساس استاندارد GFO تولید میشوند که در این روش نشتی پمپ تقریباً صفر میشود.
پکینگ | تفلون |
آب بند | پکینگ تفلون |
بوش | تفلون |
پایه نگهدارنده | فولاد |
